Co to jest próchnica?

Próchnica jest najbardziej powszechną chorobą zębów. Jest wywołana przez bakterie próchnicotwórcze żyjące na powierzchni zębów, w tzw. płytce nazębnej. Jest to twór powstający na powierzchni zębów już po kilku minutach od usunięcia w wyniku szczotkowania zębów.

Płytka nazębna nie od razu jest niebezpieczna, gdyż zbudowana jest ona z glikoprotein zawartych w ślinie. Z czasem jednak w płytce pojawiają się bakterie głównie Lactobacillus i Streptococcus mutans, które w stadium dojrzałej płytki stanowią jej 60-70%. Bakterie te zasiedlają płytkę, namnażają się w niej i z czasem powodują fermentację cukrów prostych t.j. mono- i disacharydów (głównie glukozy, fruktozy i sacharozy) i produkcję kwasów, które rozpuszczają szkliwo.

Myśląc o próchnicy musimy myśleć o:

1. redukcji płytki nazębnej
2. zmniejszenia dostępności cukru
3. wzmocnieniu szkliwa, zabiegi profilaktyczne
4. wczesnym wykrywaniu i leczeniu próchnicy

Redukcja płytki nazębnej - odbywa się oczywiście poprzez regularne oczyszczanie zębów szczotką, pastą, nicią dentystyczną, wykałaczkami, płukankami, woterpikiem itd. Liczy się staranność, czas (min. 3-4 min po każdym posiłku), rodzaj szczotki do zębów (dopasowanie wielkości, elastyczne włosie), czyszczenie odpowiednim sposobem i wszystkich zębów i powierzchni równie starannie.

W gabinecie stomatologicznym i ortodontycznym oraz w placówkach oświatowych należy prowadzić instruktaże higieny, gdyż z moich doświadczeń jako lekarza praktyka wynika, że niewiele osób prawidłowo czyści zęby i niektóre miejsca w jamie ustnej są czyszczone lepiej , a inne gorzej. Oczywiście w gabinecie dentystycznym profesjonalne oczyszczenie zębów z płytki nazębnej, kamienia nazębnego i osadów oraz instruktaż higieny powinny być pierwszym punktem planu leczenia.

Zmniejszenie dostępności cukru - tutaj mniej chodzi o ilość, a bardziej o częstość spożywania cukrów. Po każdym spożyciu cukrów następuje okresowe obniżenie pH, a więc u osób zagrożonych próchnicą należy dążyć do zmniejszenia ilości spożywanych przekąsek, także w postaci owoców i słodzonych napojów. Po wieczornym oczyszczeniu zębów nie powinno się nic jeść, a pić jedynie wodę, gdyż w nocy dochodzi do ważnych procesów naprawczych w obrębie szkliwa, w których główną rolę odgrywa tzw. bufor ślinowy.

Wzmocnienie szkliwa, zabiegi profilaktyczne-wbrew utartym opiniom spożywanie pokarmów bogatych w wapń nie wzmacnia struktury zęba w sposób znaczącym, gdyż rozwój zębów następuje w okresie płodowym i we wczesnym dzieciństwie. Wtedy liczy się dostępność wapnia, białka i witaminy D. Zęby ukształtowane możemy skutecznie wzmacniać poprzez działanie fluoru, który powoduje powstanie fluoroapatytu na powierzchni szkliwa, a jest on bardziej odporny na działanie kwasów niż naturalny hydroksyapatyt. W naszej praktyce wykonujemy szereg zabiegów, które chronią zęby m.in.:

Lakierowanie przeciwpróchnicowe - zalecane szczególnie u dzieci i osób dorosłych z dużą podatnością na próchnicę, u których powinien być wykonywany co pół roku. Zęby pokrywane są specjalnym lakierem z dużą zawartością fluoru. Fluor w ciągu kilku dni wnika w szkliwo i wzmacnia je przez powstawanie fluoroapatytu, bardziej odpornego na działanie kwasów.

Lakowanie przeciwpróchnicowe - wykonywane jest u dzieci zaraz po wyrżnięciu się zębów stałych trzonowych i przedtrzonowych w wieku od 6 do 12 roku życia. Bruzdy zębów zaraz po wyrżnięciu są szczególnie głębokie i to w nich najczęściej rozwija się próchnica. Wypełnienie ich specjalną żywicą (lakiem) eliminuje ten problem. Szczególnie ważne jest lakowanie szóstek u dzieci ok. 6-7 roku życia, gdyż w tym wieku bruzdy są najgłębsze, a zęby często niewystarczająco oczyszczone.

Wczesne wykrywaniu i leczeniu próchnicy - regularne kontrole stanu uzębienia min. co 6 miesięcy to niezbędny wymóg wczesnego wykrycia zmian próchnicowych i ich wczesnego leczenia. Leczenie jest dużo prostsze, tańsze, a efekt zdecydowanie lepszy niż stadiów zaawansowanych, kiedy często trzeba zęby pozbawić żywej miazgi t.j. przeleczyć kanałowo. Takie zęby mogą pozostać w jamie ustnej , ale często się przebarwiają i są łamliwe, a w razie niepowodzenia mogą stanowić źródło przewlekłych i ostrych zakażeń ogólnych organizmu.